Genderneutraal schrijven
- 10 - 04 - 2020
- Blogs
Wat is het en waarom is het zo belangrijk?
Veel mensen schrikken bij het idee genderneutraal te schrijven, ze vinden het eng en zijn overbodig voorzichtig, bijna spastisch, bij het opstellen van teksten.
Genderneutraal schrijven is het verwijderen van ‘mannelijke’ of ‘vrouwelijke’ labels. Als we het hebben over inclusief schrijven gaan we wat verder: je zorgt dat iedereen zich in je tekst kan vinden. Je wil mensen raken en aanspreken als ze je tekst lezen. Als mensen zich niet herkennen in jouw tekst of schrijfstijl dan kan dat een averechtse werking hebben en zullen je teksten niet de impact hebben die je voor ogen hebt.
Wie wil je aanspreken?
Truth is, het is helemaal niet zo eng. Met het toepassen van een aantal regels kan je een tekst schrijven die iedereen aanspreekt en de boodschap overbrengt, zonder dat het een onpersoonlijk of afstandelijk verhaal wordt.
Wanneer je een neutrale tekst wilt schrijven, kan dat in het begin lastig zijn. Om automatisch vanuit “hij” of “hij/zij” te schrijven is niet wat je wil. Dit leest niet alleen onprettig, het is ook niet inclusief. Je gaat onbewust steeds van de mannelijke vorm uit. Hoe goed je bedoelingen ook zijn, je houdt op deze manier altijd een deel van je lezers die zich niet aangesproken of zelfs genegeerd of ongelijk voelen.
Laat de stereotypes los
Stereotypes zijn lastige vooroordelen die er helaas makkelijk insluipen. Vaak heb je niet door dat je ze gebruikt. Bewustwording is hierbij erg belangrijk. Teksten zijn inclusiever als je bewust met vooroordelen omgaat en stereotypes vermijdt. Zodra je die herkent, kun je daar rekening mee houden in je teksten.
Het is belangrijk om bewustwording te creëren voor taalgebruik. Maar hoe pak je dat in de praktijk aan als je een tekst schrijft?
Inclusief schrijven
Hoe schrijf je dan een inclusieve tekst waarin iedereen zich gelijkwaardig voelt? Een tekst waarin je niemand uitsluit en ook geen onderscheid maakt op basis van onder andere geslacht, leeftijd, geloof of afkomst?
Soms kan je woorden vervangen, in de meeste gevallen zal het niet eens opvallen dat je dat gedaan heb. Het hoeven geen grote grote wijziging te zijn waardoor de hele opzet van de tekst zou moeten veranderen.
Een aantal voorbeelden die je al gelijk kan toepassen in je tekst zijn bijvoorbeeld:
Geachte heer, mevrouw, is heel gemakkelijk om te zetten naar Beste lezer,
Man/vrouw, echtgenote/echtgenoot kan gemakkelijk vervangen worden door partner.
Jongens, meisjes vervangen door kinderen, leerlingen, scholieren.
In sommige teksten gaat dit voorbeeld helaas niet op. Er zijn beroepen waar er een duidelijk onderscheid is bijvoorbeeld kapster/ kapper, of stewardess/steward. In deze gevallen kan je de tekst een andere vorm geven, je kan teksten schrijven in je-vorm.
Een veelgebruikt voorbeeld is:
We verwachten dat elke medewerk(st)er zijn/haar werkkleding draagt en dat zijn/haar uiterlijk netjes verzorgd is.
Dit wordt in je-vorm:
We verwachten dat je je werkkleding draagt en dat je uiterlijk netjes verzorgd is.
Je kan zo’n zin ook neutraler maken door het meervoud te gebruiken:
We verwachten dat alle medewerkers hun werkkleding dragen en dat hun uiterlijk netjes verzorgd is.
Dit zijn eenvoudige manieren om je tekst inclusiever te maken, en ziet het er ook nog eens netter uit.
Een aantal tips die je direct kan gebruiken om genderneutraal te schrijven:
- Wie wil je bereiken met de boodschap? Stem je tekst hierop af.
- Hoe wil jij de lezer aanspreken, met u of jij?
- Wees bewust van je aanhef; Beste klant, Beste lezer.
- Kies een alternatief voor bepaalde woorden.
- Genderneutraal en inclusief schrijven in het meervoud.
- Gebruik genderneutrale beeldtaal.
- Houd voor alle communicatie een uniforme tone of voice aan, houd hierbij ook rekening met het gebruik van zo min mogelijk mannelijke of vrouwelijke woorden.
- Schrijf op een natuurlijke manier.
Vind je het nog steeds lastig om een tekst te schrijven waarin iedereen zich aangesproken voelt? Wij denken graag met je mee en geven je graag handvatten.
Madhu Mathoera
ps. lees ook onze blog 80x meer Diversiteit & Inclusie op de werkvloer
